Papa XV Qriqori 1622-ci ildə yaratdığı gürcü dilində dinin təbliği konqreqasiyası mənasını verən “Congregatio de Propaganda Fide” 21-ci əsrdə sosial  və siyasi həyatda ən çox istifadə olunan terminlərdən olan “təbliğat”-ın əsasını qoyacağını yəqin ki, heç təsəvvür etməzdi. Sözbəsöz tərcümə etsək, “ təbliğat” (propaqanda) latın mənşəli bir sözdür və hər hansı xəbərin, məlumatın və ya təlimin düzgün, uyğun şəkildə yayılması deməkdir. Beləliklə, Məsihin sözünü yaymaq üçün yaradılan qrup istər-istəməz sözün “xaç atası” oldu , bu gün artıq Allahın kəlamının harada olduğunu və şeytanın sözünün harada olduğunu anlamaq çətin olan bir prosesi təsvir edir.

Təbliğat” (propaqanda) termininin özünə 16-cı əsrə qədər nadir hallarda rast gəlinsə də, cəmiyyətin müəyyən qruplarına təsir etmək üçün məlumatın necə yayılması hekayəsi Hammurapi qanunları dövrünə gedib çıxır. Bəli, məhz Hammurapinin qanunlarını məşhurlaşdırmaq üçün artıq başqa insanlara qanunun bütün insanları bərabərləşdirmək və cinayətlər üçün eyni tələbin olduğunu izah edənlər var idi.

İnformasiyanın güclü silah olması faktını çinli hərbi lider və yəqin ki, dünyanın ən məşhur hərbi nəzəriyyəçisi Sun Dzı yaxşı başa düşürdü və yazdığı “Hərb sənəti” kitabında o, informasiya təsirinin üstünlüklərinin təsvirinə xüsusi diqqət yetirirdi.

Təbliğat da öz ilkin təyinatı ilə Gürcüstan üçün yad meyvə deyildi. Gürcü çarları, ictimai xadimləri və hətta ilk gürcü iş adamları da informasiyaya və onun vasitəsilə ictimai rəyin formalaşmasına tez-tez müraciət edirdilər. Məsələn, Paris sərgisində 8000 illik gürcü şərabını Avropaya ilk təqdim edən məşhur gürcü mülkədarı İvane Muxranbatoninin gürcü şərabının “təbliğatı” ilə necə məşğul olması məlumdur. Deyilənə görə, Muxranbatoni bəy belə bir strategiya seçib – onun “ sifarişi” ilə kübar mənşəyi asanlıqla nəzərə çarpan fransız gəncləri Parisin ən məşhur restoranlarına girib sifariş verərkən “Muxran” şərabını istəyirlər. Yerli somelye (şərabın müştəriyə təqdim olunmasına görə məsuliyyət daşıyan restoran işçisi) onlara menyuda belə şərabın olmadığını və heç vaxt eşitmədiklərini dedikdən sonra gənclər əvvəlcə şərabı tərifləməyə başlayır, sonra isə şərab olan yerdə oturacaqlarını deyib restorandan çıxırdılar. Deyəsən, hiylə işə yaradı və tezliklə Muxrani şərabına tələbat artdı.

Təbliğat mənfi münasibət bildirən bir termin olaraq 20-ci əsrin birinci yarısında özünü büruzə verməyə başladı. Avropa qitəsində təbliğat döyüşü əvvəlcə Birinci, sonra İkinci Dünya Müharibəsi zamanı başlayıb və yəqin ki, o vaxtdan da dayanmayıb. Bizi qələbə uğrunda mübarizəyə çağıran 20-ci illərdə çəkilmiş bir təbliğat posterinin nə qədər güclü və təəssüratlı olması inanılmazdır.

Təbliğatın yüksəliş dövrü kimi İkinci Dünya Müharibəsini hesab etmək olar, çünki bu zaman nasizmin əlində informasiya total nəzarət silahına çevrildi və nəticədə təbliğat şərin, yalanın, zülmətin, cəfəngiyyatın yayılması kimi bərqərar oldu.

Bununla belə, həmin dövrdə təbliğata qalib gəlmək üçün yeni yolların axtarışı başlayır. Əvvəlcə əks-təbliğatla – bu, ideyada təbliğat metodlarından istifadə etməklə əks fikrin dövriyyəsini, sonra isə daha təsirli mübarizə mexanizmlərinin, psixoloji və informasiya əməliyyatlarının işlənib hazırlanmasını nəzərdə tuturdu.

21-ci əsr və bununla bağlı texnoloji inkişaflar təbliğatın yenidən doğulduğu dövrə çevrilib. Frederik Beqbederin “99 Frank” romanında dediyi kimi , insan beyni heç vaxt informasiyadan bu qədər asılı olmamışdır. Məhz bu münasibət təbliğatın yenidən doğulmasına əsas oldu və şər təbliğatçılarına hər yerə və hər şeyə təsir etmək, insan şüuruna təsir etmək üçün bütün imkan və üsullardan istifadə etmək imkanı verdi.

“Qəlblər və ağıllar uğrunda müharibə” – Vyetnam müharibəsi zamanı yaranmış ifadə bu əsrdə xüsusi məna kəsb edib və hal-hazırda, rus təbliğatını məhz qəlbimizdə və zehnimizdə qazanılan kiçik qələbələr canlandırır.

Müasir təbliğatın məqsədi artıq bizi konkret fikrin düzgünlüyünə, konkret mövqeyin əsaslılığına inandırmaq deyil. Bu gün təbliğatın ən böyük müttəfiqi qorxudur. Məhz qorxunun meydana çıxması, onun daimi qidalanması halında hədəfi və onun üçün atılacaq addımları unuduruq. Bizə daha yaxşı olanı seçməyə mane olan, addım atmağa mane olan qorxudur, çünki bir addım atanda yıxılacağından qorxsan, o zaman heç vaxt özünə o addımı atmağa imkan verməzsən. Buna görə də rus təbliğatı bizi qorxudur. Hər yerdə və hər zaman qorxudur. Bizi “gürcülüyümüzü əlimizdən alırlar”, “Avropa azğınlaşıb”, “biz azsaylı millətik və bizi həmişə kimsə məhv etmək istəyir” ilə qorxudurlar.  “Biz təkbaşına heç nə edə bilmərik və biz ancaq Rusiyanın bizə himayədarlıq etdiyinə görə varıq”, deyə qorxudurlar.

Qorxmadığımız və bu əsassız yalanlara inanmayanda, bizi müharibə ilə qorxudurlar, raketlərlə, dünyada analoqu olmayan raketlərlə qorxudurlar və Suriyada atılanların üçdə ikisi hədəfə dəyməyib və vurulanların yarısı partlamayıb. Onların batmaz kreyserinin olması da bizi qorxudur. Bunun da qarşılığı yoxdur. Əgər kreyser bu qədər məharətlə sualtı qayığa çevrilə bilsəydi, həqiqətən də bu planetdə analoqu yoxdur. Yaxşı, bundan da qorxmayanda, azad oluruq və bilirik ki, gürcülüyümüzün əlimizdən alınması məhz kilsələrin bağlanması və burada anbarların açılmasıdır, nəinki Avropa İttifaqı və Avropa fondlarının mədəni irsimizin abidələrini bərpa etmək üçün milyonlarla pul xərcləməsi. Başqa bir hal, gürcü dilinin dövlət dili statusunu ləğv etməyinizdir, gürcü dili və ədəbiyyatının beynəlxalq kitab sərgilərində fəxri qonaq olması yox. Bu, gürcülüyün götürülməsidir, siz deyirsiniz ki, bütün görkəmli gürcü alimləri sovet alimləridir, amma demirsiniz ki, “ Erasmus”gənc gürcü alimlərinə pulsuz təhsil almağa imkan verir , sonra da ən məşhur nəşrlərdə onların məqalələri çap etdirilir. Qürur dolu bir ölkə kimi, bu yazını sosial şəbəkələrdə paylaşırıq, bu, gürcülüyümüzü əlimizdən almır, amma bu, həqiqətən də təbliğatçıların yaydığı anti-Qərb narrativlərini nəzarətsiz yaydığımız həqiqətdir, çünki tariximiz, mədəniyyətimiz, şüurumuz həmişə Gürcü və Qərb dəyərlərinin bir və eyni olduğunu təsdiqləyirdi və indi də təsdiqləyir və yəqin ki, bu barədə ayrıca bloq da yazıla bilərdi, lakin qorxu ilə mübarizə aparan təbliğat məhz bunu unutdurmağa çalışır. Məhz təbliğatın qələbə çaldığı təqdirdə gürcülüyümüzü əlimizdən alacaqlar və bizi heç vaxt Vaja-Pşavelanın, İliya Çavçavadzenin, Merab Mamardaşvilinin yazıb danışdıqları dövlətə çevrilə bilməyən uğursuz bir ölkəyə çevirəcəklər. Pələng dərisi geymiş pəhləvanın qəhrəmanları mifik personajlar deyil, onlar müxtəlifliyi birləşdirərək əldə edilən sinerji vasitəsilə güclü dövlət yaratmaq üçün çox qiymətli və vacib olan bütün dəyərləri həyata keçirən gürcü multikulturalizmi qəhrəmanları olan bir dövlətdir.
Qorxmayaq və təbliğat həmişə məğlub olacaq.

Bloq müəllifi: Davit Dzidzişvili

Nəşrin məzmunu bütövlükdə müəllifin şəxsi fikirlərini əks etdirir.